PAROWÓZ z 1932 roku
OKz 3
2

14 maja - 2 lipca 2014


BUDOWA GOTOWE
       
kliknij w obrazek

HISTORIA
(za Wikipedią)

OKz32 - polski parowóz – tendrzak osobowy, specjalnie przystosowany na górskie szlaki.

Był przystosowany do wzniesień nie przekraczających 2,2%. Impulsem do jego budowy stało się oddanie odcinka linii kolejowej Chabówka-Zakopane, gdzie do prowadzenia składów osobowych parowozy TKt1 i TKt2 okazywały się niewystarczające; potrzebny był parowóz o większej sile uciągu, który mógłby pokonywać bez problemu często odwrotne łuki o promieniach nie przekraczających 200m oraz byłby równie sprawny jeżdżąc zarówno pod górę jak i z góry. Zdecydowano, że będzie to tendrzak o układzie osi 1-5-1.

Zamówiono w zakładach konstrukcyjnych H.Cegielskiego w Poznaniu 25 sztuk tego parowozu, produkowano je w latach 1934-1936. Konstrukcja tego parowozu opierała się na towarowym parowozie serii Ty23, zaś maszyna była wzorowana na maszynie parowej pośpiesznego parowozu serii Pt31 oraz Pu29. Pomimo dobrych silników parowozy nawet przy węglu o dobrej jakości miały niską sprawność w granicach zbliżonych do 50%. Zapasy wody mieściły się w trzech zbiornikach, z których jeden był umieszczony za budką pod skrzynią na węgiel. Boczne zbiorniki w sposób charakterystyczny dla polskich tendrzaków były przesunięte do przodu, co zapewniało równomierne obciążenie zestawów kołowych niezależnie od ilości wody w zbiornikach. "Okazety" miały prędkościomierz rejestrujący Teloc i elektryczne oświetlenie reflektorów, budki i mechanizmu napędowego. Parowozy posiadały pneumatyczną piasecznicę i dwie prasy smarne Friedmanna.

Jazda próbna odbyła się 4 kwietnia na trasie do Zakopanego, lokomotywa OKz32-1 ciągnęła za sobą osiem wagonów czteroosiowych o masie 330 ton krócej o pół godziny niż parowozy serii TKt1 i TKt2. Parowozy trafiły do Krakowa gdzie pracowały na szlakach Kraków-Zakopane oraz Tarnów-Krynica, rzadziej były widywane na innych szlakach. Część z nich została przydzielona do MD Nowy Sącz, a nawet siedem przez krótki okres było przydzielonych do parowozowni Bohumin na Zaolziu.

Po wojnie zostało jedynie 11 egzemplarzy tego parowozu, które służyły w MD Płaszów i zostały przekazane do MD Sucha Beskidzka.

W czasie wojny większość użytkowana była w ZSRR, gdzie rzekomo pracowały w dyrekcji lwowskiej.

Po wojnie na PKP pozostało jedynie 8 egzemplarzy, a 3 kolejne zwrócono Polsce w latach 1948-1949.

W latach 50. parowozy, które znalazły się w amerykańskiej strefie okupacyjnej Niemiec, zostały zezłomowane jako nietypowe. W 1956 roku zwrócono jeden egzemplarz, który nie wrócił do służby, mimo skierowania do zakładów w Nowym Sączu. Po wojnie zamontowano w nich m.in. odchylacze dymu, w skrzyni ogniowej rury cyrkulacyjne, poprawiających krążenie wody oraz stalowe skrzynie ogniowe zamiast miedzianych. Parowozy przeniesiono do MD Sucha Beskidzka i tam odciążały przeciążoną linię zakopiańską; ze względu na swoje właściwości były w ciągłym ruchu. Wedle przepisów każdy OKz w ciągu sześciu lat powinien wyrobić przebieg 240 tys km, ale przy faktycznej eksploatacji OKz32 wyrabiały to w trzy-cztery lata, a roczne przebiegi wynosiły 80-90 tys km.

Intensywna eksploatacja przyspieszyła kasację, pierwszy parowóz OKz32-7 został skasowany w październiku 1971 roku. W 1974 wygaszono OKz32-2, OKz32-8 i OKz32-9. Sprawny jeszcze OKz32-9 trafił jesienią w charakterze kotła stałego do Przeworska, skąd został niedługo później sprzedany do Łańcuckiej Fabryki Śrub.

Egzemplarz OKz32-2 stacjonuje w skansenie taboru kolejowego w Chabówce, gdzie trafił z Muzeum Kolejnictwa w Warszawie po naprawie głównej w ZNTK Piła w 1992 roku, lecz w sierpniu 2007 roku uległ poważnemu defektowi kotła i skrzyni ogniowej.

DANE TECHNICZNE

Lata budowy 1934-1936
Układ osi 1-5-1
Masa służbowa 118,4 t
Masa pustego parowozu 95,8 t
Długość parowozu 15 320 mm
Wysokość 4 620 mm
Rozstaw osi skrajnych 11 700 mm
Moc znamionowa 2000 KM
Maksymalna siła pociągowa 19 700 kG
Prędkość maksymalna 75 km/h
Ciśnienie w kotle 15 at
Powierzchnia ogrzewalna kotła 184,1 m²
Powierzchnia przegrzewacza 66,0 m²
Powierzchnia rusztu 3,8 m²
Średnica cylindra 630 mm
Skok tłoka 700 mm
Średnica kół napędnych 1450 mm
Średnica kół tocznych 860 mm
Pojemność skrzyni węglowej - 6,0 t
pojemność skrzyń wodnych - 10,0 m3
Najmniejszy promień łuku - 150 m

WRAŻENIA Z BUDOWY

Można stwierdzić, że w sklejaniu lokomotyw jestem profesjonalistą
- chociaż zawsze można lepiej i dokładniej -
dlatego sklejanie nie nastręcza większych problemów.
Dużo, profesjonalnie zrobionych rysunków.
Części rozmieszczone na kartonach mniej więcej w kolejności sklejania.
- nie zdarzyło się, że "niespodziewanie" znalazłem element, który uważałem za zaginiony (i dorobiłem ręcznie).
Laserowo wycinane koła ułatwiły pracę, ale ostoja i inne trudne części musiałem wycinać ręcznie.